Grenfell Tower: de ramp die verdriet veroorzaakte. Maar ook saamhorigheid

In de Londense wijk Kensington staat Grenfell Tower. We kennen allemaal het beeld nog. De torenflat die als een fakkel brandde en voor even het middelpunt van het nieuws was. Vandaag is het precies drie jaar geleden dat dit drama zich voltrok. Voor de serie ‘Na de klap’ ging Tom Kleijn naar Londen. We mochten de aflevering over Grenfell Tower alvast kijken. We vragen Tom naar zijn verhaal.

Na de klap

“Voor de serie ‘Na de Klap’ reisde ik het afgelopen jaar naar vijf plaatsen op de wereld. Plaatsen die allemaal met elkaar gemeen hebben dat er in het recente verleden een ramp gebeurde. Rampen waar de wereldpers op af kwam om na een paar dagen weer te vertrekken. Ook ik, moet ik toegeven. Jarenlang deed ik verslag van tsunami’s, aardbevingen, aanslagen en oorlogen. Bijna altijd volgens een vast patroon: je komt aan, doet verslag en gaat na een aantal dagen weer weg. De ramp is voorbij; ergens anders is er weer ander nieuws.”

“Maar altijd kwam na een tijdje de vraag op: hoe zou het nu met de mensen zijn die ik toen heb ontmoet? Hoe is het ze vergaan nadat alle camera’s waren verdwenen en de wereld weer overging tot de orde van de dag? Hoe gaat je leven verder als je iets hebt meegemaakt wat zo ingrijpend is geweest? Simpele journalistieke vragen. Om de antwoorden te vinden, moest ik naar de plekken waar het allemaal was gebeurd.”

Rampen en goed nieuws?

Klinkt niet als een onderwerp dat je meteen zou associëren met deze website. Het tegendeel is echter waar. Tom vertelde mij vorig jaar al over zijn plannen met de serie ‘Na de klap’. Al snel werd duidelijk dat zijn ‘simpele journalistieke vragen’ tot mooie, hoopvolle inzichten leiden. Daarom vertellen we jullie dit verhaal.

“De veerkracht van de mensen maakt veel indruk. Alle mensen die ik spreek zijn ongelooflijk aardig, gastvrij en bescheiden. Ze hebben alles verloren, maar ze staan allemaal voor je open. Het lijkt bijna wel alsof je een drama mee moet maken om zo te worden.” 

14 juni 2017

In de nacht van 14 juni 2017 wordt Munira Rasoel wakker omdat haar schoonvader onrustig door de woonkamer schuifelt. Als ze hem wil geruststellen ziet ze vlammen aan de buitenkant van het raam. De hele toren blijkt in brand te staan. Er wordt op de deur gebonsd en er staat een brandweerman in de gang. “Je hebt twee seconden om naar buiten te gaan,” roept hij. Munira grijpt haar kinderen uit bed, roept tegen haar man dat hij zijn vader mee moet nemen en vlucht naar buiten. Ze overleven het. Maar tweeënzeventig flatgenoten niet. Inclusief Munira’s beste vriendin. 

Hechte gemeenschap

Aan de hand van verhalen zoals dat van Munira doet Tom in ‘Na de klap’ zijn verslag. Oud-bewoners van de Grenfell-toren, omwonenden en naasten komen aan het woord.

Lukt het ze om de draad weer op te pakken? Dat blijkt de meesten redelijk goed af te gaan. Op treffende wijze wordt het verhaal van deze mensen in beeld gebracht. En steeds doemt de Grenfell-toren weer op als een wrange baken. Een harde realiteit waar de gemeenschap dagelijks mee wordt geconfronteerd. Juist die dagelijkse confrontatie lijkt bij te dragen aan de hechtheid van de gemeenschap. De gedeelde smart als een warme deken.

Een blik is genoeg

Munira en haar gezin woonden na de ramp anderhalf jaar in een hotel. Het meest van alles miste ze het koken. Via een herdenkingsdienst voor de ramp kwam ze terecht in de keuken van een Londense moskee en sloeg aan het koken. Iedereen in de keuken woonde in de toren en heeft hetzelfde meegemaakt. Ze hoeven het er niet over te hebben, een blik is al genoeg. Inmiddels koken ze vanuit diezelfde keuken driehonderd maaltijden per week, voor scholen en buurthuizen. Er was blijkbaar een ramp voor nodig om zoiets moois te realiseren. Het biedt Munira en haar vriendinnen enorm veel troost. Het heeft zelfs een kookboek opgeleverd en de aandacht van niemand minder dan Meghan Markle. 

Troost

Hoewel de aanleiding een verschrikkelijke is, blijken mensen steeds in staat troost en hoop te putten uit elkaar. Het verhaal van Munira spreekt boekdelen. De jonge Tayshan die zijn veelbelovende voetbalcarrière noodgedwongen aan de wilgen hangt vertelt zo’n ander verhaal. De hechte gemeenschap als rode lijn door de aflevering. Tot zover de spoilers. Vanavond om kwart voor negen wordt de aflevering over Grenfell Tower uitgezonden op NPO2. Ga er maar eens goed voor zitten.

Opdat wij niet vergeten

Matthijs van Nieuwkerk zei het altijd zo mooi: “opdat wij niet vergeten”. Tom Kleijn vergat niet en neemt ons mee naar plekken waar gelukkig vaak ook mooie dingen zijn ontstaan. 

Wie is Tom Kleijn?

Tom is een van de presentatoren van Brandpunt+. Opgegroeid in het Noord-Hollandse Schagen, ging hij na middelbare school naar de Verenigde Staten om daar te studeren en te basketballen in het team van de universiteit. Menig buurtbewoner legt het nog wekelijks tegen Tom af of het basketbalveld.

Terug in Nederland studeerde hij af in de Communicatiewetenschap aan de Universiteit van Amsterdam. Tom liep stages bij CNN in Atlanta en de BBC in Londen. In 1994 begon hij als verslaggever bij het programma 2 Vandaag. Drie jaar later maakte hij de overstap naar NOVA, en reisde hij de wereld over als buitenlandverslaggever. Tom deed veel verslag van natuurrampen, conflicten en oorlogsgebieden, wat in 2006 leidde tot het winnen van een Emmy Award voor de reportage ‘Op Jacht Naar de Taliban.”

Van 2010 tot en met 2014 woonde hij in New York, als Amerika correspondent voor het programma Nieuwsuur. Sinds oktober 2017 is hij een van de gezichten van de KRO-NCRV. Met zijn serie ‘Na de klap’ maakt hij met succes zijn eerste documentaire.